U bevindt zich hier: / ~rriemsdijk / Doordacht ondernemen / Storm op bestelling

“STORM OP BESTELLING”
(SOB)

Brainstormen over de strategie, de visie en de dienstverleningen van organisaties die willen veranderen, met als doel aanscherping en verrijking daarvan op basis van nieuwe ideeën en inzichten, is de kern van ‘Storm Op Bestelling’. SOB levert een stevig fundament voor de toekomst van een organisatie.

HOE?

Plenair in plaats van in subgroepjes
Brainstormen gebeurt nogal al eens volgens een methodiek waarbij een groep wordt onderverdeeld in subgroepen, waarvan de resultaten tot slot weer worden samengevoegd.
SOB kiest daar niet voor, omdat de dynamiek binnen een (management) team een rijkere analyse oplevert dan voornoemde methodiek.

Divergeren en convergeren
Brainstormen gaat vrijwel altijd volgens de beginselen van ‘out of the box’ en daarna (weer) ‘in the box’, ofwel eerst divergeren en later convergeren. Divergeren (‘out of the box’) betekent in dit verband dat al het denken vrij is. Convergeren (‘in the box’) betekent dat de in de divergentiefase opgedane ideeën en inzichten worden ingepast in de realiteit van de dagelijkse praktijk en/of getoetst worden op hun bruikbaarheid/uitvoerbaarheid.

Vrij denken: vrij raken van patronen en vooronderstellingen
Out of the box denken lukt alleen optimaal als men (individueel en als team) erin slaagt afstand te nemen van ingeslepen (denk- en redenatie) patronen, conventies, vooronderstellingen, metaobservaties en paradigma’s. Wat misschien gemakkelijker lijkt dan het is. Immers, al die vertrouwde denkbeelden en veronderstellingen vormen ook de houvast in onze denk- en belevingswerelden, zowel individueel als collectief (op bijvoorbeeld organisatieniveau).

Associatief denken
Het ‘out of the box’ denken vereist dat men bereid en in staat is associatief te denken. Het basisprincipe van associëren is dat de ene gedachte de andere oproept:

• Wat associeer je met een begrip?
• Welke aspecten heeft een begrip?
• Welke spontane reactie roep een begrip bij je op?

Lateraal denken
Flink wat plaats wordt in dit kader ingeruimd voor het ‘lateraal denken’;

“Als je enige gereedschap een hamer is, ziet elk probleem eruit als een spijker…”

Zowel logisch als wiskundig denken kunnen niet volledig de beperkingen van het geheugenoppervlak ondervangen. Meestal worden vertrouwde patronen in onze hersenen alleen verbeterd door informatie die van buitenaf komt zoals nieuwe ervaringen of bevestiging van ervaringen. Het patroon zal aangevuld of aangepast worden.

• Het laterale denken is gebaseerd op het opnieuw ordenen van de bestaande informatie om zodoende nieuwe informatie te laten ontstaan. (Denkgoeroe Edward de Bono)
• Het laterale denken is in staat de vertrouwde patronen aan te passen zonder invloeden van buitenaf.
• Het laterale denken is ook denken met veel (schijnbare) ‘verspilling’. Maar we hebben zoveel onbenutte capaciteit in onze hersenen dat we ons dit in ruime mate kunnen veroorloven.

Een vraagstuk kent vaak een begin en een eindsituatie en het denkproces is het vinden van een weg van het begin naar de eindsituatie. Normaal is de mens geneigd om een zo recht mogelijke lijn te volgen van begin naar einde via beproefde methodes. Als ergens in deze lijn een onmogelijkheid of een schijnbare onmogelijkheid zit, gooien de meeste mensen onmiddellijk de hele oplossing weg om een nieuwe te zoeken. Iemand die lateraal denkt gaat verder met de ingeslagen weg met de gedachte ‘stel dat het wel mogelijk zou zijn’.
Dit is een middel om verder te kijken dan de positie waar het schijnbaar onmogelijk leek en kan leiden tot geheel nieuwe (en belangrijke) inzichten.

Soms kan een probleem niet rechttoe rechtaan opgelost worden, maar wel via een andere weg of een omweg. (er zijn vele wegen naar Rome.) Om deze weg te vinden is het nodig vaste patronen te negeren en op een andere (laterale) wijze naar het probleem te gaan kijken.

Bedenk eens hoe zou de wereld er uit zien als varkens konden vliegen. Dit is een voorbeeld van dit soort denken. De meeste mensen zouden denken dat varkens nooit kunnen vliegen en ook niet fantaseren wat de gevolgen zouden zijn als het wel kon. Iemand die dat wel doet kan tot inzichten komen die niets met vliegende varkens te maken hebben, maar wel heel nuttig kunnen zijn op een ander gebied.

Het kan soms handig zijn om het probleem vanuit de eindsituatie naar de beginsituatie te herleiden, of het probleem eens compleet om te draaien. Door middel van fantasie en humor kunnen nieuwe patronen ontstaan die tot nieuwe inzichten kunnen leiden.

Lateraal denken is soms denken via een zijweg of een omweg. Ook als een omweg onmogelijk lijkt. Richt dan de aandacht eens op het mogelijk maken van deze omweg.

Lateraal denken houdt in dat men selectief de beperkingen van alle bekende en vertrouwde methodes van denken tijdelijk buiten werking zet. Al is een pad niet logisch, het kan het toch een perfecte oplossing zijn als men durft te denken voorbij de logische ‘nee-situatie’.

Lateraal denken maakt de andere vormen van denken niet overbodig. Het heeft de andere vormen van denken nodig om nieuwe patronen te valideren.

Als het lateraal denken een nieuw patroon gegenereerd heeft kan het bijvoorbeeld door positieve ervaringen tot een vorm van natuurlijk denken worden. Als lateraal denken een ruime hoeveelheid soms onzinnige oplossingen gegenereerd heeft (divergentie) kan het logisch denken weer een selectie uitvoeren om de beste oplossing te kiezen (convergentie).

Lateraal denken heeft veel met inventiviteit en creativiteit te maken en het vermogen van mensen om zich los te maken van bestaande ideeën en patronen.

terug naar boven